Wist-je-dat: wat is een ICD?
Misschien heeft u er zelf eentje, of een familielid of een bekende; een ICD, officieel ‘Implanteerbare Cardioverter-Defibrillator’. Het apparaatje wordt onder de huid geplaatst na een ernstig hartinfarct of bij verdenking op ernstige fatale ritmestoornissen. Wat is het nu precies en waarom wordt het gegeven?
Sinds 1980 worden ICD’s geïmplanteerd bij hartpatiënten die daar baat bij kunnen hebben. Een ICD is een batterij aangedreven apparaat dat net onder het linker (soms het rechter) sleutelbeen onder de huid van de borst wordt geplaatst. Een ICD bevat speciale geleidingsdraden die het hart in gaan (‘leads’), een geheugen (RAM), een batterij die ongeveer 6-10 jaar mee gaat en software om het apparaat mee in te stellen.
Moderne ICD’s hebben globaal twee functies
Enerzijds een pacemaker functie, anderzijds een cardioverter-defibrillator functie. Middels de speciale draden (‘leads’) houdt het apparaat de hartslag in de gaten.
Als de hartslag te traag is, zal de pacemaker functie ervoor zorgen dat het hartritme hoger wordt, door het afgeven van zogeheten pacemaker pulsen.
Als er een te snelle hartslag gemeten wordt, zal allereerst de cardioverter functie proberen deze ritmestoornis te beëindigen door snelle pace-pulsjes te geven en zo het ritme te herstellen (cardioverteren). Als dat niet lukt, wordt een schok afgegeven door de defibrillatie functie van het apparaat. Uit grote wetenschappelijke studies is gebleken dat ICD’s effectief zijn in het verlengen van de levensduur van patiënten met levensbedreigende ritmestoornissen.
Bovenstaande afbeelding laat een ICD zien geplaatst onder het linker sleutelbeen; de draden (leads) worden via bloedvaten naar de rechterhartkamer geleid alwaar zij op de juiste plaats verankerd worden. Ze meten de elektrische activiteit en reageren desgewenst op ritme verstoringen met pulsjes of, als het niet anders kan, met een schok.
Een ICD wordt grofweg gegeven om twee redenen
- Of ter primaire preventie: iemand heeft nog nooit een levensbedreigende ritmestoornis gehad maar wel een kans hierop. Dit kan bijvoorbeeld zijn doordat het in de familie voorkomt (sprake van een genetische afwijking).
- Of ter secundaire preventie: er is al eens een levensbedreigende ritmestoornis geweest (na een hartinfarct) en het risico op weer een levensbedreigende ritmestoornis is aanzienlijk.
Als u eenmaal een ICD hebt gekregen, blijft u uw leven lang bij de cardioloog of verpleegkundig specialist onder controle en daarnaast, afhankelijk van uw persoonlijke situatie, komt u enkele keren per jaar voor controle naar het ziekenhuis voor een check van de levensduur van de batterij en worden de instellingen nagekeken bij de ICD technicus.
Feitje: In de jaren 60 van de vorige eeuw werd het concept van de ICD uitgedacht; pas 20 jaar later werd de eerste ICD geïmplanteerd te midden van veel scepsis. Reden: de medische wetenschap geloofde niet in de effectiviteit van het apparaatje en dat het ooit werkelijkheid zou worden als behandeling. Dit veranderde na grote klinische onderzoeken waar het effect op overleving bewezen werd. Ter illustratie: tussen 2013 en 2015 werden in Nederland 3500 ICD’s geïmplanteerd.
